zondag 1 mei 2016

1, 4 en 5 mei, solidariteit, strijd en vrijheid

Vandaag is het 1 mei, Internationale Dag van de Arbeid. Dag waarop internationale solidariteit en verbondenheid centraal staat. Dit jaar 2016, méér dan andere jaren stemt dat mij tot nadenken. Omdat ik meer en meer zie hoe mensen, landen, volken tegenover elkaar in plaats van naast elkaar staan. Hoe economisch kannibalisme regeert, eerlijke en oprechte arbeid en arbeiders misbruikt en uitzuigt, hoe dit leidt tot groeiende ongelijkheid tussen mensen en landen. Hoe dit de neiging om zich achter grenzen en dijken te verschuilen oproept, bang om te verliezen wat de afgelopen decennia is opgebouwd, aan rijkdom, aan waarden en normen. Meer en meer eigen volk en vooral ook eigen portemonnee eerst. Niet mijn keuze, nu niet, nooit niet.

Voor mij is 1 mei verbonden met 4 mei, nationale dodenherdenking. Herdenking van alle slachtoffers van oorlogsgeweld waar en wanneer ook ter wereld. Mensen die het leven hebben gelaten omdat ze vervolgd werden, om wie ze waren, om wat ze waren, vanwege religie, vanwege afkomst, vanwege wat dan ook en uiteindelijk dus mensen zonder toekomst. Mannen, vrouwen, kinderen.
En ook herdenking van alle mensen die gestreden hebben maar dat moesten bekopen met hun eigen leven. Om vervolgden te bevrijden van onderdrukking en uitroeiing. Om hen weer opnieuw een kans op toekomst te geven, Mannen en vrouwen die gestreden hebben vóór bevrijding, vóór vrijheid, vóór 'nooit meer oorlog'. Eigenlijk strijders voor geluk voor iedereen, gelukstrijders voor gelukszoekers.

Verhalen, verhalen...
Herdenking van die strijd is ongelooflijk belangrijk, vooral voor jongere generaties die zelf nooit onderdrukking, bedreiging en onvrijheid hebben gekend. Omdat het voor hen zo onvoorstelbaar is hoe dat is en hoeveel bloed en mensenlevens dat gekost heeft. Verhalen zijn daarbij ongelooflijk belangrijk. Verhalen, onder andere vastgelegd in boeken. Om keer op keer gelezen te worden, om je te kunnen verplaatsen in die ander, zowel in de vervolgde, de dader als de bevrijder en vrijheidsstrijder.

Ikzelf heb dit weekend het boek 'Dansen met de vijand' van Paul Glazer gelezen. Het verhaal over het oorlogsgeheim van Tante Roosje. Hoe zij als vrijzinnig, ondernemend en avontuurlijk meisje met een Joodse achtergrond ongelooflijke verschrikkingen doorstond in de tweede wereldoorlog. Letterlijk moest dansen met de vijand om te overleven. Zodat zij haar verhaal kon vertellen opdat wij, jongere generaties daarvan kunnen leren. ‘Nooit meer oorlog…’

Het meest schokkende is nog wel hoe het beeld van een Nederland, waarin verzetshelden en heldhaftig volk vaak de boventoon voeren, genadeloos onderuit gehaald wordt. Ja, er waren verzetshelden, maar daarnaast ook verraad, verachting en 'het eigen vege lijf redden'. Het stemt tot diep nadenken dat uit geen enkel aangrenzend zoveel Joden vermoord zijn als uit Nederland… Zelfs niet in Duitsland’.

Onze normen en waarden
Schokkend om te lezen hoe de Nederlandse overheid én bevolking na afloop van de oorlog omging met de overlevenden van de kampen bij hun terugkomst. Hen zelfs achterna zaten met zogenaamde achterstallige belastingen uit de oorlogsjaren, rekeningen stuurde voor een jas die uitgereikt was bij terugkomst en persoonlijke bezittingen niet terug gaf. Schokkend, beschamend. Onze normen en waarden? Tjonge jonge, niet echt om trots op te zijn en ver weg.

Trots zijn, toch?
En dan moet ik nog aan het boek Roofstaat van Ewald Vanvugt beginnen. Een boek over ons roemrijke koloniale verleden waarin we - eufemistisch gesproken - de kunst van het eerlijk handelen en delen ook niet zo goed beheersten. Die VOC-mentaliteit, waar we zo trots op zouden moeten zijn. Weet je wel...

Een toekomst, voor iedereen
Vijf mei vieren we Bevrijdingsdag. Het is jammer dat internationaal gezien zo weinig mensen deze dag samen met ons kúnnen vieren. Misschien moeten we die viering maar eens een paar jaartjes uitstellen. Er moet nog veel strijd geleverd worden voordat er van échte bevrijding en van internationale solidariteit en verbondenheid écht sprake is. En waarin de universele rechten van de mens écht gerespecteerd en verdedigd worden. Waarbij geldelijke winst ondergeschikt is aan menswaardigheid, solidariteit en verbondenheid. Want vrijheid en gelijkheid voor iedereen is van onschatbare waarde maar bepalend voor onze toekomst.





In september 2016 speelt de Somerense toneelvereniging de Speledonckers deze voorstelling in natuurtheater de Donck
Volwassenenproductie 2016: Oorlogstuig



Door: De spelersgroep van De Speledonckers
Auteur: Ans Jager (naar het boek van Tante Roosje van Paul Glaser)
Regie: Eva Stam
Productieleiding: Sander Leenders

Oorlogstuig speelt zich af tegen de achtergrond van oorlog en bevrijding in Brabant en is gebaseerd op het boek Tante Roosje van Paul Glaser.

Tijdens een bezoek aan Auschwitz ontdekt Paul Glaser in een vitrine een koffer met daarop zijn achternaam. Het raakt hem. Hij wil de geschiedenis van de koffer ontdekken en gaat op zoek in een verborgen verleden en komt op het spoor van een jonge, geëmancipeerde vrouw. Ze woont in Den Bosch, heeft dansscholen in Eindhoven, Tilburg, Den Bosch en Helmond. Ze is getalenteerd en artistiek, boekt successen en is te zien in Polygoonjournaals. Vol levenslust geniet ze op terrasjes, gaat uit eten, bezoekt concerten of bioscopen en reist naar wereldsteden om mee te doen met internationale danswedstrijden. En ze heet meestal Roosje. Maar het wordt oorlog en Roosje is van huis uit Joods....

Klik hier een link naar de website van de Speledonckers