Een jaar geleden, zondag 22 juli is
het een jaar geleden. Een vakantiedag, een kleine 20 graden, nauwelijks
neerslag. Een dag als vele anderen. Tot dat kort voor half vier in Noorwegen
twee aanslagen de datum 22 juli definitief z’n zwarte rand zouden geven. Een
bomaanslag in Oslo en twee uur later het bloedbad op het eiland Utøya, de
thuishaven van de jongerenafdeling van de Noorse Arbeiderspartij. In totaal
zijn er 77 slachtoffers waaronder 69 kinderen. Het antwoord van de Noorse
samenleving is indrukwekkend.
De motivatie
die de dader noemt voor zijn daden vinden z’n oorsprong in angst; angst voor
vervuiling van de Noorse samenleving door immigranten, angst voor verlies van
traditionele Noorse waarden, angst voor islamisering. De Noorse samenleving is
in shock, zovele slachtoffers, zoveel naasten die achterblijven in
verbijstering en verdriet, zoveel ongeloof en onbegrip.
Over grenzen
En de verbijstering gaat over de grenzen van Noorwegen heen. In de hele
Europese samenleving wordt meegeleefd en meegerouwd. Op hoog niveau;
staatshoofden, regeringsleiders en ook de voorzitters van de Europese Raad en
Europese Commissie betuigen hun medeleven met het drama dat deze terroristische
daad teweeg heeft gebracht. Maar ook op individueel menselijk niveau werd
ongelooflijk massaal meegeleefd met de hele Noorse samenleving. Het aantal
berichten via social media was ongekend. Noorwegen wist zich niet alleen, alle
Noren wisten zich niet alleen.
|
Koning Harald tijdens zijn toespraak |
Ik houd vast
Koning Harald sprak in een tv-toespraak indrukwekkende, emotionele en
emotionerende woorden: ” ik houd vast aan de overtuiging dat vrijheid sterker is
dan angst. Ik houd vast aan het geloof in een open democratie en de Noorse
samenleving. En ik houd vast aan het geloof in ons vermogen om vrij en veilig te
wonen in ons eigen land.”
Regenboog
Het antwoord, niet alleen van Koning Harald, maar van de hele Noorse bevolking
is ongelooflijk sterk. Ongelooflijk sterk vasthoudend aan de kernwaarden van
een open, transparante, sociaal democratische samenleving. Dat werd nog eens
onderstreept met de demonstratie van meer dan 40.000 Noren op donderdag 26
april. Zij zongen, begeleid door Lillebjørn Nilsen op een ukelele het
kinderlied ‘Kinderen van de regenboog’. (link naar lied en Engelse vertaling)
Terugdenken met verdriet én
bewondering
Zondag is het 22 juli en denk ik terug aan een jaar geleden. Maar ik denk nog
meer terug aan het sterke antwoord van de hele Noorse samenleving. Dát is een
samenleving waaraan ik ook in Nederland wil werken, waar ik voor wil gaan en
staan. Een samenleving waarin niet angst de weg leidt naar individualisme,
isolationisme, protectionisme en separatisme, maar een samenleving waarin, voor
iedereen die daar deel van uit maakt er respect en gelijke kansen zijn. Een
samenleving ook waarin iedereen de schouders eronder zet, daartoe wordt
ondersteund én ook op wordt aangesproken. Want samen máken we die samenleving,
zoals de Noren het afgelopen jaar hebben laten zien dat ook zij samen voor die
samenleving staan. Indrukwekkend, een voorbeeld voor velen. Zondag denk ik
terug met verdriet voor wat gebeurd is, en met bewondering voor het antwoord
wat daarop gegeven is.
Theo Maas
19 juli 2012