Een verhaal kenmerkend voor deze tijd. Alle lucht wordt uit de productieprocessen geperst waardoor vooral mensen die het werk moeten verrichten letterlijk ook geen lucht meer krijgen. De menselijke factor arbeid wordt in stukjes geknipt en efficiënt opgedeeld. Maar eigenlijk is dat geen nieuw verhaal, integendeel! Charlie Chaplin maakte er al een sprekende stomme film over; 'Modern Times'. De boodschap van deze film uit 1936 zet haarscherp neer hoe alle persoonlijkheid uit mensen geperst wordt ten faveure van het efficiënte productieproces, ten faveure van het kapitaal, ten faveure van de bonus voor hen die hun handen niet vuil maken.Veertig jaar dezelfde muur
Ik ken het verhaal ook van mijn schoonvader, veertig jaar gereedschapsslijper bij van Thiel United in Beek en Donk. Veertig jaar aan dezelfde werkbank, veertig jaar tegen dezelfde muur aan kijken, veertig jaar hetzelfde werk. Zijn ziektedagen in al die jaren waren te tellen op de vingers van 3 handen. Het bijzondere was dat hij altijd vol trots kon vertellen over zijn vakmanschap. Over honderste van millimeters die hij op het oog en met gevoel in de vingers had. Na veertig jaar kon hij met vervroegd pensioen. AOW'tje met een klein pensioentje van nog geen € 300 per maand. Trots op z'n werk, maar niet op z'n werkgever.
Vergeten gouden jubileum
Ik ken het verhaal ook van de grootvader van mijn vrouw. Geen veertig, maar vijftig jaar werkte hij bij datzelfde van Thiel United. Het werd een bijzonder jubileum, vooral omdat zijn werkgever het niet in de gaten had. Het was de nekslag voor hem. Toen men er twee jaren later achterkwam bood men hem alsnog een receptie aan en een gouden horloge. Hij heeft dat wel aangepakt maar nooit gedragen. Het raakte hem ongelooflijk hard en tot z'n laatste adem toe werd hij er nog emotioneel over als hij terugdacht aan hoe men hem vergeten was.
Werknemers als elastiek
Het verhaal herhaalt zich elke keer weer. En laten we er nog maar een schepje bovenop doen. Minder rechten voor werknemers, minder rechtszekerheid en arbeidszekerheid. Weg met de ontslagbescherming en hoera voor de flexibiliteit. Als elastiek moeten werknemers zich in los verband door hun carrière zien te slaan.
Mens meer dan factor arbeid
Ik zeg niet dat er geen vernieuwing moet zijn op de arbeidsmarkt. Integendeel, kijkend naar alle ontwikkelingen op gebied van globalisering, technologie, digitalisering kan het niet anders dan dat dat ook voor arbeid veranderingen met zich meebrengt. Maar daarbij kunnen nooit alleen de financiële belangen eenzijdig voorop staan. Een mens is meer dan alleen een factor arbeid. Een mens heeft vanzelfsprekend de plicht om naar vermogen zijn werk goed te doen. Maar daarmee verwerft hij ook het recht om als mens gewaardeerd, gerespecteerd en gezien te worden. En geloof me, als je wilt dat mensen zich betrokken voelen bij hun werk, daar het beste van zichzelf willen laten zien dan zullen we naar andere oplossingen moeten groeien.
Bonus NS en ProRail
En dan zou wat mij betreft bijvoorbeeld de bonus van de NS en ProRail directie naar de uitvoerende mensen in de treinen en aan het spoor mogen gaan. Want zij waren het die door het wanbeleid letterlijk en figuurlijk in de kou stonden en alle klappen op mochten vangen. Als de directie oog én hart heeft voor haar werknemers komen zij zelf met dat idee, ze mogen het gratis van mij hebben. En als die bonus sowieso niet uitgekeerd wordt vanwege hùn wanprestatie zouden zij een flink deel van hun salaris vrijwillig af kunnen staan. Dat lijkt me pas echt eerlijk.
